Τι είναι ο HPV?

 Ο HPV, δηλαδή ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (human papilloma virus) αποτελείται από μία ομάδα ιών που εμφανίζονται με εξαιρετική συχνότητα. Συνολικά, υπάρχουν πάνω από 100 τύποι HPV. Από αυτούς περίπου οι 40 επηρεάζουν τα γεννητικά όργανα ανδρών και γυναικών και πιο συγκεκριμένα το δέρμα του αιδοίου, του πέους ή του πρωκτού, καθώς και το βλεννογόνο του κόλπου, του τραχήλου και του ορθού. Περίπου 13 τύποι HPV σχετίζονται με την ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και ονομάζονται «υψηλού κινδύνου».

Πως μεταδίδεται ο ιός HPV?

 Οποιοσδήποτε άνθρωπος έχει υπάρξει σεξουαλικά ενεργός στη ζωή του βρίσκεται σε κίνδυνο μετάδοσης του ιού HPV. Ο HPV αποτελεί το συχνότερο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα και υπολογίζεται πως το 80% των ανθρώπων (4 στους 5) θα μολυνθούν κάποια στιγμή της ζωής τους.

 Δεν είναι απαραίτητο να υπάρξει σεξουαλική επαφή με διείσδυση για τη μετάδοσή του. Μπορεί να κολλήσετε HPV από:

• Επαφή δέρμα με δέρμα της γεννητικής περιοχής
• Σεξουαλική Επαφή (κολπική-πρωκτική-στοματική)
• Ερωτικό παιχνίδι (sex toys)

 Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι δεν χρειάζεται να έχετε σεξουαλική επαφή με πολλούς διαφορετικούς συντρόφους για να αποκτήσετε HPV. O ιός μπορεί να μεταδοθεί ακόμα και την πρώτη φορά που είχατε σεξουαλική επαφή.

Πώς μπορώ να προστατεύσω τον εαυτό μου από τον ιό HPV?

 Τα προφυλακτικά μπορούν να σας προστατεύσουν από τον ιό HPV αλλά επειδή δεν καλύπτουν όλο το δέρμα γύρω από τα γεννητικά όργανα δεν είστε πλήρως προστατευμένοι. Σήμερα, το εμβόλιο για τον HPV προστατεύει από τους πιο επικίνδυνους τύπους οι οποίοι προκαλούν καρκίνο του τραχήλου και οξυτενή κονδυλώματα. Παρ’ όλα αυτά, δεν προστατεύει από όλους τους τύπους HPV και για το λόγο αυτό ακόμα και αν έχετε εμβολιαστεί πρέπει να συνεχίσετε τον ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο και να έχετε υπόψη σας πως υπάρχουν και άλλοι υψηλού κινδύνου τύποι που μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο του τραχήλου.

Πότε μολύνθηκα από τον ιό HPV?

Ο χρόνος που μεσολαβεί από την έκθεση στον ιό μέχρι αυτό να φανεί στο τεστ ΠΑΠ ποικίλλει. Ο ιός μπορεί να παραμένει ανενεργός σε κάποιους ανθρώπους για μεγάλες περιόδους όπως μήνες ή και χρόνια. Συνήθως δεν είναι δυνατό να εξακριβώσουμε πότε ή από ποιόν μεταδόθηκε η λοίμωξη.

Ποια είναι τα συμπτώματα από τη λοίμωξη με HPV?

Ο HPV συνήθως δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα. Οι περισσότεροι άνθρωποι που φέρουν τον ιό δεν το γνωρίζουν καν. Σε μερικές περιπτώσεις όμως προκαλεί οξυτενή κονδυλώματα που χρειάζονται θεραπεία. Ο στόχος του γυναικολογικού ελέγχου είναι να αναγνωριστεί έγκαιρα η HPV λοίμωξη, καθώς και αν αυτή οφείλεται σε κάποιον τύπο υψηλού κινδύνου που μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις για την υγεία στο μέλλον. Επίσης, είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί έγκαιρα όταν αυτό απαιτείται.

Με ποιες άλλες καταστάσεις συνδέεται ο ιός HPV?

Σε κάποιους ανθρώπους ορισμένοι τύποι HPV μπορεί να προκαλέσουν:

• οξυτενή κονδυλώματα
• παθολογικές αλλαγές στα κύτταρα που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο

Οι τύποι καρκίνου που συνδέονται με τον ιό HPV είναι:

• καρκίνος του τραχήλου της μήτρας
• καρκίνος πρωκτού
• καρκίνος αιδοίου
• καρκίνος κόλπου
• καρκίνος στοματοφάρυγγα
• καρκίνος πέους

Ποια εξέταση γίνεται για την ανίχνευση του HPV?

 Ο έλεγχος μπορεί να γίνει από το δείγμα κυττάρων που λαμβάνεται κατά τη διάρκεια ενός τεστ ΠΑΠ ρουτίνας. Το δείγμα αποστέλλεται σε ένα κυτταρολογικό εργαστήριο όπου ελέγχεται για την ύπαρξη HPV υψηλού κινδύνου. Εάν το τεστ είναι θετικό θα πρέπει να ακολουθήσει κολποσκόπηση. Όταν κατά τη διάρκεια της κολποσκόπησης δεν υπάρχουν παθολογικά ευρήματα θα γίνει σύσταση για επανάληψη του τεστ μετά από κάποιο διάστημα με την ελπίδα ότι το ανοσοποιητικό σύστημα θα μπορέσει να απομακρύνει τον ιό. Σε διαφορετική περίπτωση ίσως χρειαστεί να ληφθούν βιοψίες κατά τη διάρκεια της κολποσκόπησης και αναλόγως να σχεδιαστεί το πλάνο  αντιμετώπισης.

Πως θεραπεύεται η λοίμωξη από τον ιό HPV?

 Θεραπεία χρειάζεται μόνο εάν ο ιός HPV προκαλεί προβλήματα όπως οξυτενή κονδυλώματα ή αλλαγές στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Σε διαφορετική περίπτωση οι περισσότερες λοιμώξεις HPV δεν προκαλούν κανένα πρόβλημα και μπορούν να αντιμετωπιστούν πολλές φορές από τον ίδιο τον οργανισμό μας.

Στο αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφέρουμε πως οι γυναίκες που καπνίζουν έχουν διπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν παθολογία του τραχήλου, είναι λιγότερο πιθανό να απομακρύνουν μόνες τους τον ιό και συνεπώς είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν καρκίνο τραχήλου. Αυτό συμβαίνει, επειδή το κάπνισμα καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα επιτρέποντας στον ιό να παραμένει για μεγάλο διάστημα ενεργός. Πάντα λοιπόν προτείνεται η διακοπή του καπνίσματος αλλά και η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής που θα ενδυναμώσει το ανοσοποιητικό σας σύστημα.Τρόποι πρόληψης και προστασίας από τη λοίμωξη HPV

Πρόληψη

1) Προφυλακτικό

Χρησιμοποιείτε πάντα προφυλακτικό κατά την διάρκεια της ερωτική πράξης, αλλά πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτό δεν αρκεί. Η χρήση προφυλακτικού περιορίζει μεν (μέχρι και 70% –σύμφωνα με όλες τις δημοσιεύσεις), αλλά δεν αποκλείει εντελώς τον κίνδυνο μετάδοσης των HPV. Οι αιτίες είναι, ότι αφενός το προφυλακτικό δεν καλύπτει όλη την επιφάνεια του πέους και αφετέρου η μόλυνση από τους HPV είναι περιοχική και υπάρχουν συχνά μη ορατές αλλοιώσεις σε όλο το κατώτερο γεννητικό σύστημα, στο και στην περιπρωκτική περιοχή.

2) Αποφυγή μικροτραυματισμών

Το ξύρισμα των περιγεννητικών περιοχών αρκετά συχνά προξενεί αμυχές αλλά και η αποτρίχωση με κερί προξενεί μικροτραυματισμούς, με αποτέλεσμα την δημιουργία εστιών πιθανής εισόδου του ιού. Τέτοιες εστίες εισόδου δημιουργούνται και από δερματικές παθήσεις όπως ο έρπης των γεννητικών οργάνων.

3) Αυτοεξέταση

Η αυτοεξέταση για τυχόν αλλοιώσεις, περίεργες μικρές δερματικές προεξοχές και γενικότερα δερματικές βλάβες που μέχρι πρότινος δεν είχε το άτομο, στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και γύρω από αυτήν, πρέπει να είναι το πρώτο βήμα.

Η αυτοεξέταση γίνεται με ψηλάφηση της γεννητικής αλλά και περιγεννητικής περιοχής, και αναλυτική ανίχνευση με δυνατό φώς και καθρέφτη.

4)Εξέταση ερωτικού συντρόφου

Η εξέταση της/του ερωτικής/ου συντρόφου είναι το δεύτερο βήμα, εξίσου όμως σημαντικό. Η εξέταση μπορεί να γίνει με ψηλάφηση κατά την διάρκεια των προκαταρκτικών και ιδανικά με αρκετό φως.

Να θυμάστε ότι η προσεκτική και έγκαιρη ανίχνευση μόνο ωφέλιμη μπορεί να είναι.

5)Επίσκεψη στον Γυναικολόγο

Καμία παρακολούθηση δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ιατρική δερματολογική εξέταση. Είναι μια ανώδυνη εξέταση η οποία πραγματοποιείται με πολύ δυνατό φως και ειδικούς μεγενθυντικούς φακούς.
Μέσω της εξέτασης, αυτής ο γιατρός μπορεί να εντοπίσει τις πιθανές βλάβες οι οποίες δεν φαίνονται με γυμνό μάτι, δηλαδή τις υποκλινικές βλάβες.

6)Εμβολιασμός

Εδώ και αρκετά χρόνια κυκλοφορούν δύο εμβόλια ενάντια στον καρκίνο του τραχήλου, στις προκαρκινικές αλλοιώσεις και στα γεννητικά κονδυλώματα.
Το ένα εμβόλιο(τετραδύναμο-Gardasil) προστατεύει από 4 τύπους του HPV(6,11,16 και 18) που αποτελούν περίπου το 40% όλων των καρκίνων του τραχήλου και 90% όλων των γεννητικών κονδυλωμάτων.

Το δεύτερο εμβόλιο(διδύναμο-Cervarix) προστατεύει από 2 τύπους του HPV(16 και 18)

Τα εμβόλια συστήνεται να γίνονται από πολύ νεαρή ηλικία με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητά πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών και έχει εγκριθεί για χρήση σε κορίτσια ηλικίας 9-26 ετών.

Τα εμβόλια γίνονται σε 3 ενδομυϊκές δόσεις στο δελτοειδή μυ, δηλαδή στο πάνω μέρος του μπράτσου .

Στόχος του εμβολιασμού είναι η μείωση της επίπτωσης των νοσημάτων του γεννητικού συστήματος που σχετίζονται με τους αντίστοιχους τύπους HPV και εμφανίζουν μεγάλη αποτελεσματικότητα.

7)Τest Pap

Το τεστ Παπανικολάου είναι απλό, γρήγορο και ανώδυνο και συμπεριλαμβάνει τη λήψη λίγων τραχηλικών κυττάρων ενώ οι πληροφορίες που μας δίνει είναι σε τι κατάσταση βρίσκονται τα κύτταρα που έχουμε ελέγξει. Αποτελεί μία δευτερογενή μέθοδο πρόληψης καθώς μπορεί να προσφέρει έγκαιρη εντόπιση της HPV λοίμωξης.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, δεν χρειάζεται φόβος. Το 80% των γυναικών έχουν ή είχαν τον HPV στη διάρκεια της ζωής τους. Το 80% εξαφανίζεται από μόνο του χωρίς θεραπεία. Από το υπόλοιπο 20% μόνο το 10% έχει τους ογκογόνους τύπους και μόνο το 10% της τελευταίας αυτής ομάδας προχωρά σε καρκίνο

Ο εμβολιασμός κατά του HPV αντικαθιστά τη δοκιμασία κατά Παπανικολάου στο μέλλον (τεστ Παπ);

Όχι. Οι γυναίκες που εμβολιάζονται θα πρέπει να εφαρμόζουν τον τακτικό (ετήσιο, συνήθως) έλεγχο με τη λήψη επιχρίσματος από τον τράχηλο της μήτρας (τεστ Παπανικολάου) όταν είναι ή γίνουν σεξουαλικά ενεργές, για τρεις λόγους:

α) το εμβόλιο ΔΕΝ παρέχει πλήρη προστασία από όλους τους τύπους του ιού HPV, που ευθύνονται για τον καρκίνο του τραχήλου, κι έτσι 25% των περιπτώσεων καρκίνου δεν καλύπτονται πλήρως από το εμβόλιο (το εμβόλιο παρέχει μικρού βαθμού προστασία από άλλους τύπους HPV, πλην των τύπων 16 και 18)

β) Είναι πιθανό ορισμένες γυναίκες να μην έχουν λάβει όλες τις προβλεπόμενες δόσεις του εμβολίου ή να μην έχουν ακολουθήσει το σωστό χρονοδιάγραμμα μεταξύ των δόσεων, και κατά συνέπεια να μην προστατεύονται πλήρως.

γ) Κορίτσια/γυναίκες που έκαναν το εμβόλιο, ενώ είχαν ήδη προσβληθεί από κάποιον από τους 4 τύπους του HPV (που καλύπτονται από το εμβόλιο), χωρίς να το γνωρίζουν, ίσως δεν μπορούν να έχουν πλήρως την ανοσολογική προστασία που παρέχει το εμβόλιο.